Mariano Arana

Mariano Arana
Irudi gehiago
Minister of Housing, Territorial Planning and Environment of Uruguay (en) 2005eko martxoaren 1a - 2008ko martxoaren 3a Intendant of Montevideo (en) 1995eko otsailaren 15a - 2005eko martxoaren 1a ← Tabaré Vázquez - Ricardo Ehrlich (en) → Uruguaiko senataria 1990eko otsailaren 15a - 2004ko otsailaren 15a
Bizitza
Jaiotza	Montevideo, 1933ko martxoaren 6a
Herrialdea	Uruguai
Heriotza	Montevideo, 2023ko ekainaren 4a (90 urte)
Hezkuntza
Heziketa	Errepublikaren Unibertsitatea
Hizkuntzak	gaztelania frantsesa
Jarduerak
Jarduerak	arkitektoa, politikaria, idazlea eta katedraduna
Enplegatzailea(k)	Errepublikaren Unibertsitatea
Jasotako sariak	ikusi Legión del Libro Prize
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Fronte Zabala

Mariano Arana (Montevideo, 1933ko martxoaren 6a - Montevideo, 2023ko ekainaren 4a) uruguaiar arkitektoa eta politikaria izan zen. Montevideoko alkate izan zen 1995-2005 urteetan, Etxebizitza ministroa 2005-2008an eta senataria 1990-1994 eta 2008-2015 urteetan. 2015etik hil zen arte Montevideoko Departamenduko Kontseiluko zinegotzia izan zen.

Biografia

Euskal etorkinen semea eta biloba, Arana Montevideoko Frantziako Lizeoan ikasi zuen eta Errepublikako Unibertsitateko Arkitektura Fakultatean lizentziatua da. Irakaslea eta Arkitektura Historia Institutuko zuzendaria ere izan zen, fakultatean egin zituen jarduera ugarien artean.

Ediciones de la Banda Oriental argitaletxearen sortzailekidea eta Ondare Historiko, Artistiko eta Kulturaleko Batzorde Nazionalaren presidentea izan zen 1985 eta 1989 artean.

Liburu ugari idatzi zituen, arkitekturatik politikara. Bere azken liburua, Oscar Destouet irakaslearekin batera, "5 Vertientes de la Izquierda" izenekoa eta Uruguaiko ezkerreko bost pentsalari nabarmenen argitalpenak biltzen dituena: Oscar Bruschera (historia irakaslea), Pedro Seré (abokatua, Líber Seregniren aholkularia), Reina Reyes (irakaslea), Mario Kaplún (komunikatzailea) eta Héctor Rodríguez (sindikalista, ehungintzako sindikatuko kidea).

Jarduera politikoa

Alderdi artiguista sektorearen sortzaile eta buruzagi izan zen hil zen arte, zerrenda horretarako Errepublikako Senatari hautatua izan zen 1989an, kargu horretan 1994ra arte izan zuena. Gaur egun Alderdi artiguistako presidentea Eleonora Bianchi da. Fronte Zabaleko Montevideo Departamenduko Osoko Bilkurako presidentea eta Montevideoko Alkatetzarako Fronte Zabalerako hautagai komuna izan zen 1984an, eta 1994an berriz, botoen %42rekin Udal alkate hautatu zutenean. Geroago, 2000ko maiatzeko udal hauteskundeetan berriro hautatu zuten boto guztien %58rekin.

Alkate gisa jardun zuen bitartean, Montevideoko Plan Estrategikoa ezarri zuen, hiriaren eraikina eta hiri-alderdiak berrantolatzeko.

2005ean Tabaré Vázquez presidentea kargua hartu zuenean, Etxebizitza, Lurralde Plangintza eta Ingurumen sailburu izendatu zuten.2008ko martxoaren 1era arte izan zuen kargua, Carlos Colacce ingeniaria ordezkatuz.

2011ko abuztuan, Diego Pérez fiskalak Montevideoko alkate izan zen garaian iruzurra, ordainarazpena eta kargu gehiegikeria delituengatik espetxeratua izateko eskatu zuen, 2007an auzipetuko Juan Carlos Bengoa Kasinoetako zuzendariak egindako ekintzak erraztu zituela argudiatuta. Eskaera 2011ko azaroan baztertu zuen Fanny Canessa epaileak, akusazioa babesteko elementu nahikorik ez zegoelakoan.

Montevideoko departamenduko alkatea izan zen 2015etik hil zen arte.

Lanen aukeraketa

• Arana, Mariano; Álvarez Lenzi, Ricardo; Bocchiardo, Livia (1986). El Montevideo de la expansión (1868-1915). Montevideo: Ediciones de la Banda Oriental. 
• Arana, Mariano; Garabelli, Lorenzo (1995). Arquitectura renovadora en Montevideo 1915-1940 : reflexiones sobre un período fecundo de la arquitectura en el Uruguay. Montevideo: UdelaR: Farq, FCU. 
• Arana, Mariano; Schelotto, Salvador; Ponte, Cecilia; Mazzini, Andrés (1999). Arquitectura y diseño art decó en el Uruguay. Montevideo: Dos Puntos. 

Kanpo estekak

• Datuak: Q956178
• Multimedia: Mariano Arana / Q956178